Επταετής πόλεμος

Ονομασία δύο πολέμων που διήρκησαν επτά χρόνια. 1. Πόλεμος (1563-70) μεταξύ της Σουηδίας και των συμμάχων Λοβέκης, Δανίας και Πολωνίας. Μετά την ήττα της, η Σουηδία αναγκάστηκε να υπογράψει τη συνθήκη του Στετίνου και αποδέχθηκε την αφαίρεση των εδαφών της Γιουτλάνδης και την ελεύθερη διέλευση από τον Νάρβα (1570). 2. Πόλεμος (1756-63) μεταξύ της Πρωσίας του Φρειδερίκου Β’ και ενός συνασπισμού των μεγαλύτερων ευρωπαϊκών κρατών. Μετά την ειρήνη του Εξ λα Σαπέλ (1748), που έκλεισε τον πόλεμο για τη διαδοχή του αυστριακού θρόνου με την τελική νίκη της Μαρίας Θηρεσίας, επακολούθησε η λεγόμενη αντιστροφή των συμμαχιών, δηλαδή η δημιουργία νέων συνδυασμών μεταξύ των ευρωπαϊκών δυνάμεων, με αποτέλεσμα η Γαλλία να συμμαχήσει, αντίθετα με την παλιά της παράδοση, με την Αυστρία εναντίον της Γερμανίας –της οποίας η δύναμη είχε θορυβήσει όχι μόνο την Αυστρία, που άλλωστε επιδίωκε και την ανάκτηση της Σιλεσίας, αλλά όλη την Ευρώπη– και εναντίον της Αγγλίας, μόνης σχεδόν συμμάχου των Γερμανών, με την οποία η Γαλλία βρισκόταν σε οξύ αποικιακό ανταγωνισμό. Έτσι, οι διαφορετικές επιδιώξεις αντέστρεψαν και την παλιά αγγλοαυστριακή συμμαχία και ύστερα από έντονη διπλωματική δράση στις σπουδαιότερες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες –Βιέννη, Βερσαλίες, Πετρούπολη– με μια σειρά συνθηκών δημιουργήθηκε μεγάλος συνασπισμός από την Αυστρία, τη Γαλλία, τη Ρωσία, τη Σαξονία και αργότερα τη Σουηδία και τον ισπανικό οίκο των Βουρβόνων, ενώ ο Φρειδερίκος Β’ είχε μείνει σχεδόν μόνος με την υποστήριξη ορισμένων γερμανικών κρατιδίων (όπως του Μπράουνσβαϊγκ) και της Αγγλίας, η οποία μπορούσε να αντιμετωπίσει σοβαρά μόνο τη Γαλλία. Ο Πρώσος βασιλιάς, παρά το ότι αντιμετώπισε με εξαιρετική ικανότητα τους εχθρούς χτυπώντας τους με εύστοχες και τολμηρές κινήσεις, δεν μπόρεσε να εμποδίσει ούτε την εισβολή στο Βρανδεμβούργο ούτε την κατάληψη του Βερολίνου. Ο θάνατος της τσαρίνας Ελισάβετ και η ανάρρηση στον θρόνο του Πέτρου Γ’ απέσπασε από τον συνασπισμό τη Ρωσία, την οποία ακολούθησε και η Σουηδία. Το γεγονός αυτό έλυσε τη διαφορά υπέρ της Πρωσίας τη στιγμή που η κατάστασή της ήταν κρίσιμη. Η ειρήνη του Χουμπέρτουσμπουργκ (1763) επικύρωσε το status quo ante, ενισχύοντας τη δύναμη του βασιλιά της Πρωσίας. Ο πόλεμος, που δεν ήταν μόνο ηπειρωτικός αλλά και θαλάσσιος, με ιδιαίτερη μάλιστα βαρύτητα σε αυτό τον τομέα, σταμάτησε σχεδόν ταυτόχρονα και στο μέτωπο του Ατλαντικού με τη νίκη των Άγγλων και την καταστροφή του εκτεταμένου γαλλικού αποικιακού κράτους.